Қазақстан Республикасының қор нарығы

2. Мемлекеттік  пакеттерді орналастыру мерзімдерін  (нақты жылдың бірінші немесе екінші жартыжылдығы) көрсетіп, және Қазақстан қор биржасының листингінің бірінші және екінші санаттары бойынша талаптарды сақтай отырып, сатылап жүзеге асырылуға тиіс екенін ескеру қажет.  

3. Бюджеттік  қаражаттардың нысаналы пайдаланылуының  көлегейсіздігін арттыру мақсатында, мемлекеттік дотацияларды тек KASE листингінде тұрған компанияларға (жоспарда залалды компанияларды қоспағанда) бөлу ұсынылады. Аталған шара компаниялардың Қазақстан қор биржасының листингіне шығуына жәрдемдесетін болады.  

4. Қазақстанда корпоративтік басқару институтын жетілдіру және одан әріде дамыту мәселесіне, соның ішінде корпоративтік хатшылардың рөлін арттыруға ерекше көңіл бөлу керек.  

5. Халықтың  ішкі жинақталымдарын тарту және  бөлшек инвесторлар табын қалыптастыру  мақсатында, «халықтық IPO» өткізуді көздеу ұсынылады. KASE алаңшасында мемлекеттік қатысу үлесі бар әлдебір компания IPO өткізетін кезде, «көгілдір фишкалардың» мемлекеттік акциялар пакетінің мардымсыз бөлігі тұрғындарға (жеке тұлғаларға) мүмкіндігінше қол жетерлік баға бойынша ұсынылуға тиіс.  

6. Тек  зейнетақылық қорларды ғана емес, сонымен қатар басқа да институционалдық  инвесторларды: сақтандыру компанияларын,  екінші деңгейдің банктерін қамтуға  тиіс инвесторлардың шеңберін  кеңейту үшін, Қазақстан Республикасының Қаржы нарығы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және қадағалау жөніндегі агенттігінің пруденциалдық нормативтеріне өзгертулер енгізу қажет.  

7. Екі-үш  жылдың барысында капиталдандыру  деңгейі орташа компанияларды  отандық қор нарығына шығару  және IPO өткізу перспективасымен оларға қаражаттарын инвестициялауға тиіс мемлекеттің қатысу үлесі бар IPO дейінгі қорларды дамыту мүмкіндігін қарастыру қажет. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қазақстан Республикасының қор нарығы маңдай алды күйде еместігін бәріміз білеміз.  Қазіргі құралдардың тартымдылығы  жақсы тілеуге алып келеді.  Бұл ахуалды жақсарту үшін мемлекет не істейді және соның салдарынан не өзгеретіні жайлы бізге мемлекеттiк қарыз алуды жоспарлауды департамент және экономиканың министрлiгiнiң несие беруi және ҚРдың бюджеттiк жоспарлауын директор Мәулен Өтеғұловтың айтқанын тыңдасақ

      - Нелiктен, сiздiң көзқарасыңыз бойынша,  бiрлескен бағалы қағаздардың  белсендi саудалары Қазақстан  жоқ ? Және  ахуалдың өзгерiсi  үшiн не  жасауы керек? 

- Бағалы  қағаздар нарғы елдiң экономиканың дамуының ең маңызды бағыттарының бiрi бүгiн болып табылады. Акциялардың нарығы инвесторлардың түбегейлi құралдарын жинақтап және олардың экономиканың нақты секторына бағыттауға мүмкiндiк бередi. Болғанша акциялардың Қазақстанында нарық мемлекеттiк бағалы қағаздардың қуатты нарығының фонында бiрақ жеткiлiксiз тарқатқан.

Сонымен қатар бұл мәселе  Қазақстан  қаржыгерлер ассоциациясы және ЦентрКредит  банкі ұйымдастырған  конференцияда жақсылап талқыланған болатын. Қор нарығының артта қалуының   коптеген себептері бар. Солардың бірі халықаралық  нарық капиталына деген төмен пайыз ставкалары болып келеді.

      Қазақстан қор биржасының (KASE) негізі 1993 жылы қаланған. Айналымында акциялар, корпоративтік  облигациялар, Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағалы қағаздары, халықаралық қаржы ұйымдарының облигациялары мен шетелдік мемлекеттік бағалы қағаздар, вексельдер, мемлекеттік және корпоративтік бағалы қағаздармен автоматтық және тікелей репо инструменттері, шетел валютасы бар Орталық Азияның ең ірі, әмбебап, ұйымдастырылған қаржы нарығының операторы болып табылады.

     Қазақстан қор биржасының (KASE) стратегиялық мақсаты - әлемдік инвесторларға қауіп-қатері төмен әр түрлі қаржы инструменттерін  жетілген халықаралық тәжірибеге сәйкес сатып, сапалы қосымша биржа қызметтерін пайдалануға мүмкіндік беретін, жетекші өңірлік қаржы орталығы ретінде қалыптасу.

     Сонымен қатар бұл мәселе  Қазақстан  қаржыгерлер ассоциациясы және ЦентрКредит  банкі ұйымдастырған  конференцияда  жақсылап талқыланған болатын. Қор нарығының артта қалуының   коптеген себептері бар. Солардың бірі халықаралық нарық капиталына деген төмен пайыз ставкалары, ақпараттың жоқтығы, инвесторлардың аздығы болып келеді.

     Эмитенттер  дефолттары мəселелерін реттеу бойынша  ҚҚА қабылдаған

шаралары

Қабылданған шаралар:

-ҚҚА,«Қазақстан  қаржыгерлерінің қауымдастығы»  ЗТБ жəне ҚҚҚ мүше қаржы ұйымдарының арасындағы 2010 жылғы 17 ақпандағы Өзара түсіністік жəне ынтымақтастық туралы Меморандум жасалды;

-қор  биржасының ресми тізімінің «борыштық  бағалы қағаздары» секторының «буферлік ссанаты» құрылды;анаты» құрылды;

-қор  биржасының ресми тізімінде болу  үшін эмитенттердің меншікті  капиталына жəне

таза  пайдасына қойылатын талаптар төмендетілді (2012 жылға дейін қолданыста

бболады);

-эмитенттер  ерікті түрде қабылдайтын шектеулер тізбесін (ковенант) белгілеу көзделген;

-«ҚаҚзақсқтан  Республикуасының кейбңірр заңнамңалық  акқтілерріне ипотекалыққ крреддит берру

жəне  қаржылық қызмет көрсетуді тұтынушылардың жəне инвесторлардың құқықтарын қорғау мəселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 10 ақпандағы Заңында белгіленген талаптарды сақтаған 14 жағдайда эмитенттердің орналастырылған облигациялар бойынша міндеттемелерін қайта

құрылымдау  мүмкіндігі көзделеді.

Проблема: дағдарыстан кейінгі кезеңде эмитенттер дефолттарының айтарлықтай саны 2

     Лауазымды тұлғалардың жауапкершілігін арттыру  бойынша қабылданған

шаралар:

-Дүниеежүүззілік  Банактің “DoionggBuussineessss” рреейтингіссінддеегі Қааззааққсстаанныңң пооззиццияссын жааққссаарртуу

мақсатында  əзірленген “Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне ипотекалық кредит беру жəне қаржылық қызмет көрсетуді тұтынушылардың жəне инвесторрлардың құқықтарын қорғаумəселелеррі бойынша өзгерісртеррмен толықтқырурлуар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 10 ақпандағы Заңында мыналар

көзделеді:

 * лаууазымды тұлғұалардырң қабылайтын шешімдеррі үүшін жауаупкершрілігін күшүейту;у

* акционерлерге  лауазымды тұлғалардың ірі мəмілелерді  жəне/немесе жасалуында

мүдделілігі бар мəмілелерді жасасу туралы шешім қабылдауы салдарынан қоғамға

келтірілген шығындарды өтеу жөніндегі шағым  талаппен сотқа жүгіну құқығын беру;

* нəтижесінде  қоғам активтері мөлшерінің 10% жəне одан көп сомасына мүлік сатып

алынатын  немесе иеліктен шығарылатын мəміленің мəні болып табылатын мүліктің алдын

ала нарықтық құнын бағалауды жүргізу арқылы акционерлер алдындағы АҚ қызметінің  айқындылығын қамтамасыз етуге; жылдық қаржылық есептілігінің түсіндірме жазбасында ірі мəмілелер жəне (немесе) мүделілігі бар мəмілелер туралы ақпаратты ашуға қойылатын талаптарды белгілеу.

Эмитенттер  қызметінің айқындылығын арттыру бойынша  қабылданған шаралар:

 Бағалы қағаздар шығарылымы проспектісіне мыналар туралы ақпаратты енгізу

арқылы  проспектідегі эмитенттің қызметі туралы ақпараттың тізбесі кеңейтілді:

*эмитенттің міндеттемелерінің қамтамасыз етуі болып табылатын жəне əрбірактивтің

сіитенəж  нын ұқіі іті шарттардың қолданылуы аяқталған күнін көрсете отырып,

сенімгерлікпен  басқаруға тапсырылған активтердің  жалпы көлемінің 10% кем еместі

құрайтын  активтері туралы;

*облигацияларды ұстаушылардың өкілі туралы;

*облигациялық заемның нысаналы мақсаты туралы.

ҚР заңнамасына  мыналарды көздейтін түзетулер  дайындалды:

*проспектіде  эмитенттің эмиссиялық бағалы қағаздарды KASE ресми тізіміне енгізу

жəне  олардың онда болуы туралы мəселелері жөніндегі қаржылық кеңесшісі туралы, сондай-ақ

ээмитенттің дивидендтік саясаты туралы ақпаратты  ашуды;митенттің дивидендтік саясаты  туралы ақпаратты ашуды;

*эмитенттің корпоративтік оқиғалары туралы ақпаратты жəне оның қаржылық

есептілігін қаржылық есептілік депозитарийі сайтында жəне KASE сайтында 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Әдебиеттер  тізімі 

1. Финансовый  бизнес. - М., 2000-2006гг.
2. Финансовые вести. - М., 2000-2006 гг.
3. Вопросы экономики. - М., 2000-2006гг.
4. http://www.rfca.gov.kz
5. http://www.aikyn.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=1002