Автор работы: Пользователь скрыл имя, 24 Февраля 2012 в 17:29, лекция
Бүкіл адамзат қоғамының даму тарихы - табиғат пен адамзаттың қарым-қатынасынан тұрады. Осы уақыттың барлығында да табиғат адамзаттың өмір сүру ортасы, материалдық байлық көзі болып келді. Коғамның дамуының алғашкы сатыларында табиғат қорын пайдалану мелшері ылғи артып отырганымен, оның табмғи ортаға кері эсері елеусіз еді.
Табиғат байлықтарының сан және сапа жағынан әр түрлі болуы, оларды пайдалану ерекшеліктері, ұқсату ерекшеліктері, зерттелу дәрежесінің түрліше болуы, мағлұматтардың толық немесе толық емес жартылай болуы экономикалық бағалаудың да түрліше болүын туғызады. Іс жүзінде қойылатын мақсатқа, мүмкіндіктерге байланысты экономикалық бағалаудың бірнеше түрлері қолданылады. Ол бірінші кезекте бағаланатын табиғат қорының түріне байланысты. Мысалы, жер, су, орман, минералдық шикізат қорын экономикалық бағалау. Мүндай бағалаулар таза әлеуметтік- экономикалық тұрғыдан, әлеуметтік-экономикалық, экология - экономикалық, экономика-географиялық болуы мүмкін.
Экономикалық бағалау нәтижесін қолдану жағдайына қарап, халық шарауашылық және кәсіпорынның есеп тұрғысынан бағалауларды ажыратамыз. Халық шаруашылық деңгейде бағалау ең жоғарғы қажетгі (шеткі) шығын негізінде есептеледі, ал шаруашылық есеп деңгейінде - қолданылатын баға негізінде болады.
Табиғат ресурстары туралы мәліметтердің жеткілікті дәрежесіне байланысты: болжамдық, жобаға дейінгі, жобалық, жоспарлық, жүмыс істеп тұрған кәсіпорындар үшін экономикалық бағалаулар жүргізіледі. Мысалы, минералдық шикізат қорын экономикалық бағалау бірнеше кезеңнен өтеді.
Табиғат ресурстарын экономикалық бағалау түрлерін мына сызбадан көруімізге болады.
2-сызба
Табиғат ресурстарын экономикалык бағалау түрлері