Қаржы ұйымдарындағы маркетинг мәні, мазмұны оның қазіргі таңдағы жағдайы

Жоспар

Кіріспе

1 Қаржы ұйымдарындағы маркетинг мәні, мазмұны оның қазіргі  таңдағы жағдайы

1. Маркетингтің түсінігі, мақсаты және даму кезеңдері, отандық компанияларда алғаш рет қолданылуы
2. Қазақстан Республикасындағы қаржы ұйымдарында маркетингтік әдіс-тәсілдерді іс жүзінде қолдануы
3. Қаржы ұйымдарындағы маркетингті қолданудың шет елдік тәжіребесі, оны отандық компанияларда қолдану мүмкіндігі

2.Жергілікті қаржы компаниялардың маркетингтік әдіс тәсілдерді іс жүзінде қолдануына талдау («Алматы қаласының өңірлік

қаржы орталығы» АҚ мысалында)

2.1«Алматы Өңірлік Қаржы Орталығы» АҚ қысқаша сипаттамасы, құрылымы, жұмыс атқару бағыттары

2.2«Алматы Өңірлік Қаржы Орталығы» АҚ  маркетингтік  және коммерциялық қызметін талдау және   компания қызметінің даму серпілісіне талдау жасау

2.3 «Алматы Өңірлік Қаржы Орталығы» АҚ  ислам қаржыландыруын дамытудағы рөлі,оның Қазақстан үшін мүмкіндіктері,талдау нәтижесінде компаниядағы маркетинг қолдану арқылы жеткен жетістіктері 

3 Шет елдік компанияларды Қазақстан экономикасына тартудағы маркетинг рөлі,оны жетілдіру жолдары

3.1  «Алматы Өңірлік Қаржы Орталығы» АҚ  баска Азия каржы         орталыктарынан ерекшелігі

3.2   «Алматы Өңірлік Қаржы Орталығы» АҚ   жүргізіп жатқан маркетинг

     іс шараларын жетілдіру және  кездескен мәселелерді шешу бойынша     ұсыныстар 

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер 
 
 
 

Кіріспе 

  Тұрақты даму  «Қазақстан бренді» бола алады және болуы тиіс» деп көрсетті елбасы Н.А.Назарбаев өзінің халқына жолдауында. Мемлекеттің дамуы бұл ұлттың дамуы, бұл халықтың күш куатының ,білімінің, санасының өсуі,елдің ертенге ,жарқын болашаққа деген сенімінің артуы, армандарға  бекем қанат бітуі болып табылады.Елде тұрақты экономиканы қалыптастыру бұл ертеңгі ұрпаққа алаңсыз болашақ қамтамасыз ету деген сөз. Халыктың әл-ауқатының артуына өз ықпалын тигізетін ол, әрине мемлекет ішіндегі дұрыс ұйымдастырылған қаржы жүйесі.Осы қаржы жүйесінің дұрыс бағытта жұмыс атқаруына,табысты болуына септігін тигізетін ол  осы салада қолданылатын маркетингтік әдіс тәсілдер.

   Қазақстан Республикасының экономикасы түбегейлі жүйелік өзгерістер кезеңін басынан өткеріп жатыр. Кәсіпорындар мен ұйымдарда басқарудың жаңа жүйесі қалыптасып келе жатқан кезінде негізгі құрамдарының бірі - маркетинг жүйесі. Қазақстанның каржы маркетингтің қалыптасуының қажеттілігі жалпы әлемдік басқарудың теориясы мен практикасының тенденцияларымен анықталады. Қазақстанда маркетинг жүйесінің қалыптасуы бағыттары мен мүмкіндіктерін, шарттарын анықтау мақсатында маркетингтің дамуының теориялық тұжырымдамаларын құру және оның тәжірибесін талдау маңызды мәселелердің бірі. Нарықтық эканомиканың эвалюциялық жолына түскен Қазақстандағы маркетингтің дамуы нарық заңдары мен қағидаларынан туындайды.Маркетингті игеру және оның кәсіпорындағы басқару жүйесімен бірігуі нарықтық эканомиканың даму деңгейін көрсетеді. Нарықтағы қатаң бәсеке, халықтың төлем қабілеттілігінің төменділігі, кәсіпорынның айналым құралдарының жеткіліксіздігі,өндірістік шығындардың үнемі өсуі отандық өнімнің бәсеке қабілеттілігін төмендетіп,өткізуді қиындатуда.Осы және басқа да проблемаларды шешу нарықты дамытатын қозғаушы күштер мен әдіс-тәсіл құралдарды түсінуге бағытталған ұйымның қазіргі бизнес филасофиясы-маркетингті творчестволық тұрғыда паидалануына байланысты.

Осы және басқа да себептерге байланысты диплом жұмыс тақырыбын «Қазақстан Республикасының қаржы ұйымдарында  маркетингті ұйымдастыру» деп алдым. Бұл тақырыптағы қарастыратын мәселе-нарықтық экономикада  маркетингтің рөлі, яғни кәсіпорындардағы маркетингтің рөлін  және маркетингтік зерттеулерді талдау, компанияда жеткен жетістіктеріндегі маркетинг рөлін анықтау болып табылады.

   Дипломдық жұмыс кіріспе, қорытынды және үш бөлімнен тұрады.

   Бірінші бөлімде қаржы ұйымдарындағы маркетинг түсінігі, мәні, оның қолдану аясы, алғаш рет компанияларда қолдана бастауы, даму кезеңдері жан-жақты қарастырылған.

    Екінші бөлімде мысалға алынып отырған кәсіпорынның маркетингтік және коммерциялық қызметіне, оның жұмыс істеу бағыттарына, компаниядағы маркетинг рөліне талдау жүргізіледі.

   Ал үшінші бөлімде шет елдік ұйымдарды Қазақстан экономикасына

тартудағы маркетинг орны, қаржы орталығының  артыкшылығын, кемшілігіне, тәуекелдері  мен мүмкіндіктеріне талдау жасалынады.

  Алынған тақырып өзектілігі келесіде:

• Кез-келген мемлекет экономикасының дамуының негізін қалайтын ол,әрине қаржы саласы, осыған байланысты қаржы саласын дамыту керек
• Әлемдік тәжіребе көрсетіп отырғандай, компанияда дұрыс ұйымдастырылған маркетинг оның бәсекелік жағдайда озық болуына септігін тигізеді

Экономиканың  қай саласында болсын қаржысыз дамымайды. Оны табу, толықтыру мүмкіндіктері түрліше қиындықтар кездестіруде. Ел экономикасын дамытуда ішкі қаржының маңызды екені белгілі, сондықтан осы саланы дамыту еліміздің жарқын болашағы үшін, оның гүлденуі үшін қажет. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

1 Қаржы ұйымдарындағы  маркетинг  мәні,  мазмұны оның қазіргі   таңдағы жағдайы 
 

1. Маркетингтің  түсінігі, мақсаты  және даму кезеңдері, отандық компанияларда  алғаш рет қолданылуы

Нарықтық  қатынастардың дамуына орай, экономикалық субъектілердің қызметін басқарудың нарықтық тұжырымдамасы ретінде маркетингті  қолданудың объективтік қажеттілігі  туындады. Маркетинг қағидаларын  терең пайдалану үшін, оның теориясы мен әлемдік маркетинг тәжірибесін  біліп, Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық, ұлттық, аймақтық және тарихи ерекшеліктерін ескеру қажет.

  Әкімшілдік-жоспарлы экономика кезеңінде отандық  ғалымдар маркетингті өнімді мөлшерден  көп өндіріп, оны өткізумен ғана айналысатын капиталистік қоғамға  ғана тән экономикалық категория  ретінде қарастырған.

  Маркетинг қағидаларын елемеу, көптеген өнімнің  өткізу нарықтарының болмауы, тұтынушылардың төлем қабілеттілігінің төмендігі  өнеркәсіптік кәсіпорындардың қоймаларында дайын өнімнің ірі қорларының жинақталуына әкелді. Мұндай экономикалық жағдай өтпелі экономиканың дамуының алғашқы кезеңіне тән. Егер 1998 жылдың 1 қаңтарында ҚР Статистика агенттігінің мәліметтері бойынша республикамыздың өндіруші кәсіпорындарында дайын өнім қорлары 10 млрд теңгеден астам болса, ал 2000 жылдың 1 қаңтарында – 5 млрд теңгеге  дейін төмендеді. Мұндай жағдайдың  басты себептерінің бірі – кәсіпорындардың  тұтынушылардың сұранысына маркетингтік зерттеулер жүргізбеуі болып табылады.

  Қазақстан экономикасында маркетингті қолданудың ерекшеліктері мен серпіні көбіне өтпелі кезең жағдайына орай анықталды.

  Қазақстанда жоспарлы-директивті байланыстың үзілуі өтпелі кезең қиыншылықтарын арттырды және экономикалық субъектілерге күрделі  проблемаларды тудырды. Өтпелі кезең  ерекшеліктері отандық маркетингтің қалыптасу және даму үдерісіне ықпалын  тигізіп, оның экономикасының әр түрлі  саласында қалыптасу өзгешелігін  анықтады. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, маркетинг белгілі бір жағдайда, яғни «сатып алушы нарығы» жағдайында, бәсекелестік дамығанда және нағыз  бабындағы нарықтық қатынастар бар  болғанда қолданылуы мүмкін. АҚШ-та маркетинг  даму шартына қатысты әр түрлі  көзқарасты ұстанатын тұтас мектептер  бар. Мәселен, Гарвард университетінің  профессоры Т. Левит ұсынған американдық  маркетинг мектебі нарықта бәсекелестік болмаған күннің өзінде маркетинг өз әрекетін тоқтатпайды деп есептейді. Кентукки штатындағы Экономика университетінің  профессоры Скиннер басқарған маркетинг  мектебінің топшылауынша, маркетинг тек «сатып алушы нарығы» және дамыған бәсекелестер жағдайында ғана орын алады.

  Маркетинг дамуының маңызды факторы – нарық  шартын сатып алушы белгілеп, билік  жүргізетіндей, ұсыныс сұраныстан жоғары болатындай жағдай жасау.

  1994 жылға дейін Қазақстанға тауарлық  ассортименті шектелген және  тапшылық орын алған «сатушы  нарығы» жағдайы тән еді. Кейіннен  ұсыныстың сұраныстан артуы мен  кейбір нарықтардың тауарларға  толығуына орай «сатып алушы  нарығы» қалыптаса бастады, бұл  негізінен бағасы әлемдік бағадан  әлдеқайда жоғары отандық тауарлардың  бәсекелестікке төтеп бере алмауына  байланысты импорт көлемінің  көбеюінен болды. 1998 жылдың тамызында  ішкі нарықтағы қант бағасы  әлемдік бағадан екі есе, ал  сары май 1,7 есе артық болды.  Егер нарықтық қатынастардың  қалыптасуының бірінші жылдары  тұтыну нарығының жай-күйіне коммерциялық-делдалдық  құрылымдар, кооперативтер, сауда  кәсіпорындары, «желқайықтар» (челноки)  әсер етсе, қазір нарық өнімді  отандық өндірушілердің өндіруі  есебінен толысып келе жатыр.

  Тұтыну  тауарлары мен қызметтері нарығының  жай-күйін талдау олардың кейбіреулерінде  «сатып алушы нарығы» жағдайлары қалыптаса бастағанын көрсетті.

  Маркетинг үшін қолайлы шарттар тек дамыған  бәсекелестік қатынастар жағдайында ғана принциптері іске асатын, кемеліне келген бәсекелестік кезінде жасалады. Монополия маркетингтің нарықтық мүмкіндіктерін біршама төмендетеді. Қазақстанда  бәсекелестік ортаны құру жөнінде жасалған мемлекеттік шараларға кәсіпкерлікті  дамыту және қолдау, кәсіпорындарды қайта  мамандандыру және  диверсификациялау, шағын және орта кәсіпорындар құру жатады. Бірақ Қазақстанда көптеген өндірістік және тұтыну тауарлары бойынша құрылған нарықтар олигополистік болып табылады.

  Экономиканы басқару жүйесінің демократияландырылуы, шетелдік инвестицияларды үйіру, қызмет көрсету саласының белсенді дамуы  және басқадай нарықтық өзгерістер маркетинг  дамуының алғы шарттары болды. Әйтсе  де, Қазақстанда кәсіпкерлердің нарықтағы  еркін іс-әрекеттерін қарастыратын нағыз бабындағы нарықтық қатынастар, несие алу мүмкіндігі, қор нарығы, лизинг, тауар биржалары, нарық инфрақұрылымы  әлі де болса қалыптаспаған.

  Қазақстандағы маркетингтің қалыптасу үдерісін сипаттай келе, оның өндірісті жоспарлау, сұранысты  зерттеу және болжау сияқты элементтері  әкімшілдік-жоспарлы экономикада да қолданылғанын атап өту керек. Маркетингке  деген ынта-ықылас 70-жылдары пайда  болды, алғашында оның қағидалары кәсіпорындардың  сыртқы экономикалық қызметінде пайдаланылды, ол отандық өнімнің шетелдік нарықтарға шығуына жол ашты.

  Маркетингтің  негізі 1976 жылдан бастап басқару тұжырымдамасы  және ғылымдағы бағыт болып, тұтынушы талаптарын ескере отырып, өнімді өндірудің  әдістемелік тәсілі ретінде КСРО-да, кейіннен Ресейде қаланды.  
90-жылдардың басында, көптеген Ресей кәсіпорындарында және коммерциялық ұйымдарында маркетинг бөлімдері құрылды, осы кезеңде маркетингтің мәскеулік мектебі қалыптаса бастады.

  Қазақстанда маркетинг ғылым бағыты, шаруашылық қызмет аумағы және өндірістік-өткізу қызметін басқару жүйесі ретінде  республиканың нарықтық қатынастарға өтуінен бастап қалыптасты. 1991 жылдан бастап кәсіпорындар мен ұйымдарда маркетинг бөлімдері ашылды, оған маркетолог мамандардың қызметі енгізіле бастады. Республика Президенті Н. Назарбаев 1994 жылы «Бүгінде басшылыққа кәсіпорынды ұтымды жұмысқа алып шығатын бағдарламасы бар, маркетингті және өндірісті жаңғыртып, жетілдіруге қаржы табу жолын білетін адамдар келуі тиіс» деп атап өтті.

  Маркетинг бәсекелік күрестің тиімді құралы болып  табылады, сондықтан отандық экономикада  ол неғұрлым бәсекеге қабілеті күшті  салаларда дами бастады. Маркетингтің қағидалары мен элементтері алғашында  коммерциялық құрылымдарға, сауда орындарына, ауыл шаруашылығында, қаржылық-банктік  жүйеде, ал кейінірек – өнеркәсіптік кәсіпорындарға, қызмет көрсету саласына, ең соңғы кезекте коммерциялық емес қызметке енгізіліп, дамыды.

  Қазіргі жағдайда көптеген ірі және орта кәсіпорындарда, сондай-ақ банктерде маркетинг қызметі, ал олардың кейбіреуінде департаменттер іс-әрекет етеді. Бұлардағы маркетинг бөлімдерін ұйымдастырудың нақты схемалары мен түрлері әр түрлі болуы мүмкін, бірақ олар: нарықты маркетингтік зерттеу, сұраныс жағдайын, тауарлық, өткізу, баға және коммуникацияны ұйымдастыру сияқты жалпы міндеттерге негізделеді.

  Маркетингтік  бөлімдердің қызметі кәсіпорынның негізгі мақсаттарын жүзеге асыруға  және бәсекелестік жағдайда оның тиімді қызмет етуіне әсер етеді.

  Олардың көпшілігінің маркетинг қызметі  құрылымдары кезінде директивті (жоғарғылардың төмендегілерге басшылық нұсқауы) түрде қалыптасса, қазіргі  кезде нарық талаптарына сай  түзетілуде. 2003 жылы маркетингтік тәжірибені байыту мақсатында Алматы ауыр машина жасау зауыты, «PetroKazakhstan», «Беккер  және К^о» және басқа да Қазақстанның ірі және орта кәсіпорындарының маркетинг жөніндегі директорлары мен жетекшілерінен пікір сұрау жүргізілгенде, олардың 87%-ында маркетинг бөлімдері бар екендігін, ал респонденттердің 13%-ында ондай бөлімдердің әлі күнге дейін құрылмағандығын көрсетті.