Автор работы: Пользователь скрыл имя, 25 Апреля 2012 в 17:27, курсовая работа
Бағалы қағаздар – иеленушілеріне мүліктік құқықтар және белгілі бір ақша сомаларын алуға құқық беретін ақшалай немесе тауарлай құжаттар болып табылады.
Бағалы қағаздар нарық шаруашылығы жүйесінде ақшаны жұмылдыру, жұмсау және айырбастау процесіндегі ыңғайлы әрі тиімді құрал рөлін атқарады. Халыққа белгілі бір кәсіпорынның табыстарына ортақтасуға мүмкіндік бере отырып, бағалы қағаздар іскерлік белсенділікті арттыра түседі және ұлттық байлықты басқаруды жеңілдетеді.
Кіріспе.
I. Бағалы қағаздар түсінігі және бағалы қағаздар нарығының қатысушылары.
Бағалы қағаздар түсінігі
Бағалы қағаздар нарығындағы қор биржасың орны
Бағалы қағаздар нарығының өзге де қатысушылары
II. Бағалы қағаздар түрлері және олардың рейтингтік қасиеттерін бағалау.
Негізгі және туынды бағалы қағаздар
Мемлекеттік және басқа да бағалы қағаздар
Бағалы қағаздардың рейтингтік қасиеттерін бағалау
III. Қазақстандағы бағалы қағаз түрлері және олардың халық арасындағы танымдылығы. Елдегі бағалы қағаздар нарығын мемлекеттік реттеу.
Қазақстандағы бағалы қағаз түрлері
Бағалы қағаздардың халық арасындағы танымдылығы
Бағалы қағаздар нарығын мемлекеттік реттеу
Қорытынды
Қосымшалар
Пайдаланған әдебиеттер
6. Бағалы қағаздар нарығын құру шаруашылықты орталықтан қаржыландырудың тиімсіз жүйесі мен ресурстардың салааралық қайта бөлінуін ауыстыруға, нарықтық құрылымдардағы инвестицияларға деген сұранысты қанағаттандыруға, ірі кәсіпорындар мен банктердің тиімділігіне барометрболуға мүмкіндік береді.
7. Бағалы қағаздар нарығының міндеті – бағалы қағаздарды сатушылар мен сатып алушылар көңілінен шығатын баға бойынша ақшалай қаражаттардың инвестициялануын қамтамасыз етеді.
8. Биржа ісіндегі листинг – бұл биржа тізімінебағалы қағаздар эмитенттерінің бірқатарын енгізу болып табылады. Қор биржасының листингіне ену – бұл эмитент компанияның тұрақтылығын куәландырады, себебі қор биржасы ондағы айналысқа түсетін тауарлардың сапалылығын растайды.
9. Биржа ісіндегі делистинг – қор биржа айналысынан белгілібір себептермен бағалы қағаздардышығару операциялары.
10. Қазақстандық бағалы қағаздар нарығының даму болашағы үшін , нарыққа өту барысында туындайтын макроэкономикалық және басқару шешімдерін талдау және стратегиясын қамтитын бағалы қағаздар нарығын дамытудың ұзақ мерзімді саясаты қажет.
Бағалы қағаздар нарығының дамуы мемлекеттің экономикалық - әлеуметтік мәселелерді шешумен қатар, алдағы орта, ұзақ мерзімге бекіткен стратегиялық мақсатқа жетуге көмектесуге мүмкіндік береді.
Қосымшалар.
1 – кесте. Биржаның жіктелімі және Қазақстан қор биржасының жіктелім сипаты.
Белгілері | Жіктелімі | KASE |
Биржалық актив түріне байланысты | Тауар биржасы қор биржасы валюта биржасы еңбек биржасы (фьючерстік, опциондық биржа) | Осы белгілерін байланысты KASE қор және валюта биржа ретінде танылады |
Биржаның қызметіне мемлекет араласуына байланысты | Мемлекеттік биржа, жек биржа, аралас биржа | Осы белгісіне байланысты KASE аралас биржаға жатқызамыз, себебі KASE акция ұстаушылары ретінде кәсіби қатысушылар және Ұлттық Банк үлестеріне тиесілі |
Ұйымдастырушылық – құқықтық формасына байланысты | Акционерлік қоғам серіктестік | KASE ережелеріне қатысты акционерлік қоғам фирмасында құрылады. |
Биржалық саудаға қатысуына қарай | Ашық биржа жабық биржа | KASE жабық биржа, себебі биржаның мәмілелеріне тек қана биржа мүшелері қатыса алады. |
Биржалық сауданың актив құрамына байланысты | әмбебап биржа мамандандырылған биржа | KASE әмбебап биржаға жатқызамыз, себебі бағалы қағаздардың KASE ережесіне сәйкес басқа туынды активтер, шетел валюталары, вексельдер айналысы қарастырылады. |
Қызмет аясына байланысты | Орталық биржа аймақтық биржа | KASE орталық биржа – ҚР аумағындағы эмитенттер мен қатысушылар биржа мүшесі бола алады. |
Халықаралық саудадағы орны мен рөліне байланысты | Халықаралық биржа ұлттық биржа | KASE нақтылай алғанда ұлттық биржаға жатқызылады, негізгі қатысушылар ретінде отандық нарықтың резиденттері қатысады. |
Мұнда,
Опцион пут мәмілесі
Колл опцион мәмілесі
2-кесте. Колл опцион және пут мәмілелерінің механизмі.
Мұнай сататын компания |
| Мұнайды сатып алатын компания |
Опционды сатады
|
|
Опционды сатып алады |
3-кесте. Бағалы қағаздар және олардың айырмашылықтары.
Негізгі бағалы қағаздар | Туынды бағалы қағаздар |
1.Акция | 1.Опцион |
Шығару мақсаты: ұзақ мерзімге капиталды тарту | Шығару мақсаты: активтің болашақ бағасының өзгеруінен сақтану |
Анықтамасы: ұстаушының Ақ капиталына үлесін қосқанын және сол АҚ – ды басқаруға , дивиденд алуға құқық беретін бағалы қағаз. | Анықтамасы:ұстаушының базистік активті болашақта белгіленген бағамен сатып алу – сатуды куәландыратын бағалы қағаз |
Ерекшелігі: акцияның түрлеріне қарай инвесторлардың құқықтары әр түрлі. | Ерекшелігі: инвесторда болашақта мәміледен бас тарту құқы бар. |
2.Облигация | 2. Фьючерс |
Түрлері: Жай акция Артықшылығы бар акция | Түрлері: мерзіміне қарай – американдық және еуропалық; қатысушыларына қарй – колл және путт |
Шығару мақсаты: қарыздық капиталды тарту | Шығару мақсаты: активтің болашақ бағасының өзгеруінен сақтану |
Анықтамасы: ұстаушының белгілі бір уақытта және сыйақы мөлшерде жұмсалған капиталды қайтаруды куәландыратын бағалы қағаз. | Анықтамасы: ұстаушының базистік активті болашақта белгіленген бағамен сатып алуды куәландыратын міндеттемелік бағалы қағаз. |
Ерекшеліктері: инвестор компанияның тек қарыз берушісі болып табылады және АҚ –ды басқаруға құқығы жоқ. | Ерекшеліктері: инвесторда болашақты мәміледен бас тарту құқығы жоқ; стандарттық келісім шарт. |
4-кесте. ҚР-дағы астық қолхаттарының негізгі қатысушылары және олардың өзара байланысы.
Астық кәсіпорындары |
АҚМКҚ |
|
Сақтандыру компаниясы |
Коммерциялық банктер |
5 – кесте. ҚР-дағы мемлекеттің бағалы қағаздарының сипаты.
Түрі | Шығару мақсаты | Орналастыру тәсілі | Айналыс мерзімі | Номинал құны |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Ұлттық банктің қысқа мерзімді нотасы | Айналыстағы ақша массасын реттеу | Аукцион/сату | 7 күннен 90 күнге дейін | 100 теңге |
Ұлттық банктің арнайы валюталық нотасы | Еркін өзгермелі валюта бағамына өтуге байланысты жинақтаушы зейнетақы қорларының активтерін қорғау | Ноталар портфелін жинақтаушы зейнетақы қорларымен айырбастау | 35 күн | 100 АҚШ доллары |
Арнайы валюталық мемлекеттік облигациялар (АВМЕКАМ) | Жинақтаушы зейнетақы қорларының активтерін қорғау | Мемлекеттік облигациялар портфелін жинақтаушы зейнетақы қорларымен айырбастау | 5 жыл | 100 АҚШ доллары |
Мемлекеттің арнайы қазыналық міндеттемесі (МЕАКАМ) | Ұлттық банкке Үкіметтің қарызын қайта рәсімдеу |
| 10 жыл | 1000 теңге |
Мемлекеттің қысқа мерзімді қазыналық-валюталық міндеттемесі (МЕКАВМ) | Республикалық бюджеттің ағымдағы тапшылығын қаржыландыру | Аукцион | 3,6,9 және 12 ай | 100 АҚШ доллары |
Мемлекеттің индексацияланатын қазыналық міндеттемесі (МЕИКАМ) | Республикалық бюджеттің ағымдағы тапшылығын қаржыландыру | Аукцион | 3 ай және одан жоғары | 1000 теңге |
Мемлекеттің орта мерзімді қазыналық міндеттемесі (МЕОКАМ) | Республикалық бюджеттің ағымдағы тапшылығын қаржыландыру | Аукцион | 2 және 3 жыл | 1000 теңге |
Мемлекеттің қысқа мерзімді қазыналық міндеттемесі (МЕККАМ) | Республикалық бюджеттің ағымдағы тапшылығын қаржыландыру | Аукцион | 3,6,9 және 12 ай | 100 теңге |
Мемлекеттік ішкі займдық ұлттық жинақ облигациялары (ҰЖО) | Республикалық бюджеттің ағымдағы тапшылығын қаржыландыру | Жазылу жолымен | 364 күн | 1000 теңге |
6-кесте
Белгілер | алтын | Бағалы қағаз | ||
+ | - | + | - | |
Баға факторы | Алтын бағасының тұрақты өсімі |
|
| әр түрлі факторларға байланысты бағалы қағаздардың өзгерістілігі |
Инвестициялау мақсаты | Капитал сақтау, пайда алу |
| Капитал сақтау, пайда алу, мүліктік құқыққа ие болу |
|
Тәуекелдік деңгейі | төмен |
|
| жоғары |
өтімділігі | жоғары |
|
| Төмен |
Комиссиялық шығындар | Төмен |
|
| жоғары |
7-кесте
белгілер | Банк депозиті | Бағалы қағаз | ||||
+ | - | + | - | |||
таралуы | жоғары |
|
| Төмен | ||
Тұрақтылық дәрежесі | бар |
|
| Жоқ (мемлекеттік бағалы қағаздардан басқа) | ||
Ақшаны қайтару деңгейі | жоғары |
|
| Төмен | ||
Тәуекелдік деңгейі | Төмен |
|
| Жоғары | ||
Комиссиялық шығындар | Жоқ не өте төмен |
|
| жоғары | ||
Инвестициялау мақсаты |
Капитал сақтау, пайда алу |
| Капитал сақтау, пайда алу, мүліктік құқыққа ие болу
|
| ||